Mantolama, bina dış yüzeyine kompozit yalıtım malzemelerinin kaplanması tekniğiyle yapılan bir ısı yalıtımı uygulamasıdır. Mantolama, hem yeni binaların inşaatında hem de eski binaların enerji verimliliği performansını artırmak için uygulanabilmektedir. Mantolama tekniği aynı zamanda bina güçlendirme çalışmalarında da uygulanabilmektedir. Mantolama tekniği, Avrupa ülkelerinde 1970’li yıllardan itibaren (ETICS) yani, “External Thermal Insulation Composite System” adı altında uygulanmaktadır. Ülkemizde enerji verimliliği kanununun yürürlüğe girmesinden sonra en çok tercih edilen dış cephe ısı yalıtımı uygulamasıdır.
Mantolamanın Faydaları
Standartlara uygun olarak yapılan mantolama uygulamasının belli başlı faydaları aşağıdaki gibidir. Yaz aylarında ısı kazançlarını, kış aylarında da ısı kayıplarını önleyerek enerji tasarrufu sağlar. Konforlu ve sağlıklı yaşam alanlarının oluşturulmasına katkı sağlar. Yapı elemanlarını kar, yağmur vb. atmosferik etkilerden koruyarak bina ömrünü uzatır. Cephede oluşacak çatlakları ve hasarları önler. Dış duvarlardaki demir donatıları koruyarak korozyon oluşumunu engeller. Bina iç yüzeylerinde terleme sonucu oluşan nem ve küf oluşumunu engeller. Isı yalıtımı sağlamasının yanında su yalıtımı da sağlar. Yakıt tasarrufu sağladığı için çevrenin korunmasına katkı sağlar. Kullanılan malzemeler alev almaz sınıfta yer aldığı için yangın yalıtımı işlevi de görür.
Mantolama Malzemeleri
Mantolama sistemleri için kullanılacak malzemelerin en önemli özelliği ısı iletim katsayılarının düşük olmasıdır. Isı iletim katsayısı, kullanılan malzemenin ısıyı ne kadar ilettiğini gösterir. İstenilen diğer özellikler ise aşağıdaki gibidir. Mantolama malzemeleri; Su ve nemden etkilenmemelidir. Yanmaz ve alev geçirmez olmalıdır. Basınç dayanımı yüksek olmalıdır. Çekme dayanımı yüksek olmalıdır. Buhar difüzyon direnci yüksek olmalıdır. Isı tutuculuğu yüksek olmalıdır. Sıva tutuculuk yüksek olmalıdır. Kolay işlenebilir olmalıdır. Boyutsal kararlığı yüksek olmalıdır. Kokusuz olmalıdır. Uzun ömürlü olmalıdır. Ekonomik olmalıdır. Bu özelliklerin tamamının bünyesinde barındıran yalıtım malzemesi olmadığı için, tüm şartların eşit olması durumunda, malzemenin ekonomik olması uygulama maliyeti açısından önemlidir. Mantolama Sisteminin Bileşenleri Isı Yalıtım Levhaları Mantolamada en yaygın kullanılan levhalar Expanded Polistren (EPS) ve Taş yünü ısı yalıtım levhalarıdır. Bir diğer ısı yalıtım levhası olan Extrüde Polistren (XPS) ise dış cephelerde daha az tercih edilmektedir. EPS levhalar, özel üretim teknikleri sayesinde bünyesinde %98 oranında hava barındırmaktadır. Bu özelliği sayesinde en iyi ısı yalıtım performansına sahip malzemedir. Bilindiği gibi hava, en iyi yalıtım maddesidir. Aynı zamanda ekonomik olması, hafif olması, su ve nemden etkilenmemesi, boyutsal kararlılığı ve süresiz kullanım ömrü olması nedeniyle en çok tercih edilen yalıtım levhasıdır. Taş yünü levhalar, volkanik kayaçlarda bulunan minerallerin çok yüksek sıcaklıklarda eritilmesi ile elde edilen lifli bir malzemedir. Taş yünü levhalar ısı yalıtımı, ses yalıtımı ve yangın güvenliği için kullanılmaktadır. Isı iletim kat sayısı düşük olduğu için yüksek ısı yalıtımı sağlar, bünyesindeki açık gözenekler sayesinde de iyi bir ses yalıtım malzemesidir. Fiziksel özellikleri sayesinde yapısında bozulma meydana gelmez, sıcaklık ve nem değişimlerinden etkilenmez. Yapıştırma Harçları Genellikle çimento esaslı, polimer katkılı, yüksek performanslı, esnek, yüksek stabiliteye sahip, yalıtım levhalarının dış duvar yüzeyine yapıştırılması için özel olarak üretilmiş harçlardır. Sıva Harçları Çimento esaslı, polimer katkılı, yüksek performanslı, esnek, yüksek stabiliteye sahip, yalıtım levhalarının korunması amacıyla üzerine uygulanan, özel olarak üretilmiş sıva harçlardır. Dekoratif Sıva Harcı Beyaz çimento esaslı, tek bileşenli, polimer katkılı, malayla uygulanan, 2 mm mineral tane dokulu, boya öncesi kullanılan, son kat dekoratif cephe kaplama malzemesidir. Donatı Filesi Mantolama uygulamasında yüzey gerilimlerine bağlı olarak oluşması muhtemel sıva çatlamalarını önlemek ve dayanıklılığı artırmak maksadıyla üretilmiş gözenekli ve elyaf esaslı bir malzemedir. Köşe Profilleri Mantolama sisteminin kolay zarar görebilecek bölgesi olan bina köşelerinde kullanılan koruyucu profillerdir. Düzgün ve dayanıklı yüzey oluşturmak için kullanılır. Mantolama Dübeli Bina yüzeyine gelen rüzgarın oluşturduğu vakum etkisi gibi kuvvetlere karşı, yalıtım levhalarının duvar yüzeye tutunma direnci artıran mekanik tespit elemanlarıdır. Standart uygulamada metrekareye 6 adet dübel kullanılması gerekmektedir. Subasman Profili Yalıtım levhalarının düzgün döşenebilmesi için başlangıç referans noktası sağlayan ve sistemi darbelerden korumak amacıyla kullanılan alüminyum esaslı profillerdir. Kalınlıkları malzeme kalınlığına bağlı olarak değişmektedir.
Mantolama Nasıl Yapılır
Mantolama uygulaması 7 aşamadan oluşmaktadır. Uygulamanın kalitesi, mantolama firmasının bilgi, beceri ve özenine göre değişiklik gösterebilmektedir.
Levhaların Kesilmesi
Levhaların Düzeltilmesi
Levha Yapıştırma
Levha Sabitlenme
Dübel Uygulaması
Fileli Sıva Uygulaması
İkinci Kat Sıva
Dekoratif Kaplama
Aşama 1: Yüzey Hazırlığı Uygulamanın en önemli aşaması yüzey temizliğidir. Dış cephe mantolama uygulama yapılacak binanın dış yüzeyi tozdan, kirdeni nemden ve eğer varsa küften tamamen arındırılmalıdır. Bu sayede kullanılacak yapıştırma harcı dış yüzeye daha iyi tutunacaktır. Cephede oluşmuş çatlak, kırık ve kabarmış bölgeler varsa, iyice temizlendikten sonra mutlaka tamir harı ile onarılmalıdır. Sistemin yüzeyin tamamına uygulanabilmesi için, cephede bulunan klima üniteleri, uydu antenleri, pencere demirleri vb. aksamlar sökülüp düz bir zemin hazırlanmalıdır. Aşama 2: Subasman Profilinin Yerleştirilmesi Uygulamaya en aşağıdan başlanacağı için düz bir referans hattına ihtiyaç vardır. Bu işlem için özel üretilmiş alüminyum subasman profili dış duvarın en altına sabitlenerek ilk mantolama levhası hattı düzgün bir şekilde oluşturulur. Daha sonra diğer levhalar bu hattı takip ederek yükseklik farkları önlenerek döşenebilir. Aşama 3: Isı Yalıtım Levhalarının Yapıştırılması Uygulamada kullanılacak yalıtım levhalarının (EPS, Taşyünü ya da XPS) yüzeye tam olarak yapıştırılması için, levhaların kenarları boyunca çerçeve tekniği ile yapıştırma harcı sürülür. Yapışmayı kuvvetlendirmek için levhanın orta noktasına ise noktasal harç uygulanır. Aşama 4: Dübel Uygulaması Yüzeye uygulanan levha yapıştırma işleminden sonra, levhaların yüzeye tutunma direncini artıran bir mekanik tespit elemanı olan plastik mantolama dübeli uygulamasına geçilir. Levhalar dübel yardımıyla duvara sabitlenir. Standart bir uygulamada m2 başına, köşeler ve ortalar olmak üzere 6 adet dübel kullanılması gerekir. Aşama 5: Köşe Profillerinin Yerleştirilmesi Bina köşeleri darbelere, yağmur, kar ve rüzgar etkileriyle açılmalara karşı en dayanıksız bölgelerdir. Köşe profili uygulaması ile hem bu olumsuzların önüne geçilir hem de düzgün köşeler oluşturulabilir. Bu aşamada, eğer kullanılması gerekiyorsa damlalık, dilatasyon derzi ve denizlik profillerinin uygulaması da tamamlanır. Aşama 6: Fileli Sıva Uygulaması Daha önce cepheye sabitlenmiş yalıtım levhalarının üzerine bir kat sıva uygulaması yapılır ve sıvanın içerisine çatlamaları ve kopmaları engelleyen donatı filesi gömülür. Bu işlem sonrası ilk kat sıva kurumadan daha kalın olan ikinci kat sıva uygulaması yapılır. Aşama 7: Dekoratif Kaplama ve Dış Cephe Boya Uygulaması Fileli sıva uygulaması kuruduktan sonra tekstürlü sonra kat dekoratif kaplama uygulanır. Dekoratif kaplama uygulaması yukarıdan aşağıya doğru hızlı bir şekilde yapılmalı ve estetik görünümü bozmamasına dikkat edilmelidir. Dekoratif kaplama kuruduktan sonra istenilen renkte dış cephe boya uygulaması yapılarak mantolama sistemi tamamlanır.
Mantolama Firmaları Seçimi
Son yıllarda mantolamanın yaygınlaşması ile birlikte firma sayısında da önemli bir artış olmuştur. Uygulama kalitesi yerine fiyat odaklı düşünen mantolama şirketleri bina sakinlerine ve bina yöneticilerine olumsuzluklar yaşatabilmektedir. Bunun önüne geçilebilmesi için mantolama firması seçiminde bazı hususlara dikkat edilmelidir. Mantolama konusunda tam bilgiye sahip ekipleri bulunan, daha önce yarım iş bırakmamış, personelinin güvenliğine önem veren, referans gösterebilen, yerinde keşif uygulaması yaparak fiyat veren, kullandığı malzemeye ve işçiliğine en az 5 yıl garanti veren mantolama firmaları tercih edilmelidir.
Comments